Totdat we iemand beter leren kennen, hebben onze hersenen zich al een mening gevormd over de persoon die we net voor de eerste keer ontmoeten. We stoppen haar of hem meteen in een vakje, we voorspellen min of meer wat deze persoon gaat doen en we anticiperen hoe wij daar dan weer op moeten reageren. We kennen allemaal het cliché dat je een paar seconden hebt om een eerste indruk te maken en sommige geloven zelfs dat je geen tweede kans meer krijgt. In werkelijkheid hebben onze hersenen hun oordeel over een persoon geveld binnen milliseconden nadat wij deze persoon ontmoeten.

Volgens onderzoek aan de Princeton University is dit niets anders dan een evolutionair overlevingsmechanisme. Onze hersenen besluiten aan de hand van de beschikbare informatie – “hoe ziet hij of zij eruit?” – of jij betrouwbaar bent, bedreigend, competent, aardig en meer van dat soort persoonskenmerken.

Er is een manier om aan dit split-second oordeel te ontsnappen: wees je volledig bewust van je eigen lichaamstaal. Vooral in bijzondere situaties, zoals op sollicitatiegesprekken of als je je manager gaat vragen om een salarisverhoging of bij een meeting met een nieuwe klant. Alleen al het je bewust zijn van je eigen lichaamstaal kan geweldig helpen om de perceptie van de ander positief te beïnvloeden en daarmee het gewenste resultaat naar je hand te zetten.

Bernard Marr, een wereldwijd erkende expert op het gebied van strategie, performance management, analytics, key performance indicators (KPIs) en Big Data, publiceerde onlangs een lijst met de 15 meest voorkomende blunders in onze lichaamstaal. Hier zijn ze:

1. Te ver achterover leunen in je stoel – komt lui of arrogant over
2. Voorover leunen – komt soms agressief over. Kies dus een meer neutrale positie.
3. Oogcontact te snel verbreken – daarmee kun je als onbetrouwbaar overkomen of erg nerveus. Houdt het oogcontact dus wat langer vast, vooral tijdens de eerste handdruk.
4. Teveel met je hoofd knikken – je kunt teveel op een ja-knikker gaan lijken. Zelfs als je het eens bent met hetgeen wordt gezegd, knik dan een keer en probeer je hoofd stil te houden.
5. Teveel gesticuleren – komt gevaarlijk over.
6. Armen over elkaar – komt over als gesloten, te defensief vooral als je vragen aan het beantwoorden bent. Probeer je armen langs je lichaam te houden.
7. Friemelen – geeft luid en duidelijk aan hoe nerveus je bent. Probeer dat ten koste van alles te vermijden.
8. Je handen achter je rug houden (of stevig in je zakken) – ziet er stijfjes uit. Kies dus voor een natuurlijke houding waarbij je je armen langs je lichaam houdt.
9. Omhoog of in het rond kijken – wordt heel vaak gezien als een aanwijzing dat iemand liegt of niet zichzelf is. Probeer dus rustig oogcontact te houden.
10. Staren – kan worden geïnterpreteerd als agressief. Er is een subtiel verschil tussen iemands blik (even) vasthouden en iemand de grond in staren.
11. Niet glimlachen – kan mensen een oncomfortabel gevoel geven; het gevoel dat jij hier eigenlijk liever niet wilt zijn. Neem je meest natuurlijke glimlach mee, vooral als je iemand voor het eerst ontmoet.
12. Achteruit stappen als je om een beslissing wordt gevraagd – verraadt angst of onzekerheid. Blijf dus op je plek staan of doe – met overtuiging – een klein stapje naar voren.
13. De vingertoppen van beide handen tegen elkaar plaatsen (vormen daarbij een dakje) – geeft een welhaast smekende indruk en wordt gezien als een zwakte. Hetzelfde geldt wanneer je de handpalmen naar boven keert.
14. De handen op je heupen – is een agressieve houding, net als een hond of vogel die zichzelf opblaast om groter te lijken.
15. Op je telefoon of horloge kijken – vertelt de ontvanger dat jij liever ergens anders bent. Bovendien getuigt het van slechte manieren.

Dat is een hele lijst: 15 voorbeelden hoe het niet moet. Maar wat moet je dan wel doen? Neem een zo neutraal mogelijke houding aan – of je nu zit of staat. Houd je armen langs je lichaam als je staat; als je zit kun je ze ook in je schoot leggen. Geef aandacht aan je gesprekspartner (op dat moment de belangrijkste persoon op aarde voor jou) door op een natuurlijke wijze oogcontact te houden, te glimlachen en vooral jezelf te blijven.

Als een of meer van de hierboven genoemde vergissingen bij jou van nature gebeuren, oefen dan voor de spiegel. Of laat een vriend je waarschuwen met een tevoren afgesproken teken als je in die oude, maar foute gewoonte terugvalt. Zo word je je steeds meer bewust van wat hoort en wat niet hoort.

Maar even belangrijk als jouw eigen lichaamstaal is de lichaamstaal van jouw gesprekspartner. Let daar eens meer bewust op. Het zal je opvallen dat sommige gebaren prettig op je overkomen. Die gebaren kun je nadoen in dat gesprek – op het moment dat het gebeurt. We noemen dat spiegelen. Je zult merken dat mensen jou spiegelen en dat voelt comfortabel. Het moet natuurlijk niet te vaak in een gesprek gebeuren, anders valt het op en wordt het vervelend.

Let ook eens op gebaren – van de ander – die niet comfortabel bij je overkomen. Soms is dat een goede indicatie dat je te lang praat of niet langer relevante dingen vertelt. Stop dan, geef aan dat je ziet dat wat je vertelt er niet toe doet of niet langer interessant is en houd je mond. Kijk en let goed op wat er dan gebeurt. Dan voel je echt het belang van lichaamstaal en word je je nog bewuster van je eigen lichaamstaal.

Ik hoor graag commentaar, ideeën en anekdotes.